Kanunda Türkiye sınırları dışında gerçekleştirilen faaliyetler bütünüyle kapsam dışı bırakılmamış, bazı istisnai durumlar için sınırlı düzenlemelere yer verilmiştir. Özellikle:
5’inci madde: Sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışına götürülen Türk işçilerinin sigortalılığı,
10’uncu madde: Geçici görevle yurt dışına gönderilen sigortalıların sosyal sigorta hak ve yükümlülüklerinin devamı,
81’inci maddenin (i) bendi: Yurt dışındaki özel sektör işyerlerinde çalıştırılacak sigortalılar için belirli koşullar dahilinde prim teşviki.
Ancak 5510 sayılı Kanun’un 85’inci maddesinde, asgari işçilik uygulamasının yurt dışında gerçekleştirilen işlere uygulanabileceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır.
Asgari işçilik uygulaması, işin Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde fiilen gerçekleştirilmesini esas almakta olup, yurt dışında yapılan işler bakımından Kanun’da açık bir düzenleme bulunmaması ve kanunların mülkiyet ilkesi gereği Türk sosyal güvenlik mevzuatının ülke dışında doğrudan uygulanamaması nedeniyle, bu işler hakkında asgari işçilik araştırması yapılması mümkün değildir.
***
Bu nedenle, kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar tarafından ihale mevzuatına göre yaptırılan ve işin fiilen Türkiye dışında gerçekleştirilmesi durumunda; işverenin Türkiye’de kurulu olması, ihale makamının Türkiye’deki bir kamu kurumu olması veya işte Türkiye’den götürülen/görevlendirilen personelin bulunması gibi unsurlar, 5510 sayılı Kanun’un 85’inci maddesi kapsamında asgari işçilik araştırması yapılabilmesi için tek başına hukuki dayanak oluşturmaz.
Bu çerçevede, Türkiye’de ihale edilen ve işveren tarafından yurt dışında yaptırılan işler için işyeri dosyası tescil edilmiş veya devamlı mahiyette bir işyeri dosyası üzerinden işlem yapılmış olsa dahi, söz konusu işe ilişkin asgari işçilik araştırması yapılmayacaktır.
***
İhale konusu işin faaliyet süresi içinde bu işin bildirildiği işyeri dosyasından SGK’ ya borcunun bulunmaması, işveren hakkında kayıt dışılıkla ilgili ihbar veya şikayet olmaması, Kanunum işverene yüklediği diğer yükümlülükler nedeniyle SGK ile herhangi bir ihtilafın ortaya çıkmaması kaydıyla, varsa sadece bu işe özgü tescil edilmiş işyeri dosyasının işlemden kaldırılması, ihale makamlarınca teminatın iadesi aşamasında işverenden SGK tarafından düzenlenmiş teminat iade yazısının istenmesi halinde, söz konusu yazı talep üzerine SGK tarafından verilecektir.
