Son yıllarda dünya genelinde bireylerin yaşam süresinin uzaması, sağlık alanındaki gelişmeler, refah düzeyinin ve yaşam kalitesinin artması gibi faktörler nedeniyle hayatın ikinci bölümünü daha iyi değerlendirmek amacıyla boşanmalar da yeni bir forma kavuşmuş ve ileri yaşlara taşınmıştır. 50 yaşın üzerinde gerçekleşen boşanmalar “gri boşanma” olarak adlandırılmıştır.
***
Evliliğin ilk yıllarında boşanma olgusu daha yaygın bir durumken, evliliğin ilerleyen yıllarında gerçekleştirilen boşanmalar oransal açıdan daha düşük bir görünüme sahiptir. Bununla birlikte modern ve postmodern dönemde insanların kendi yaşamları üzerindeki hakimiyetleri artmakta, mutsuz evliliklere katlanma durumu giderek azalmaktadır.
***
Bireyler ileri yaşlarda olsa dahi hayatlarını yeniden planlamaya çalışmakta ve bazen eski ilişkilerinin yerine yenisini koymaya çalışmaktadır. Toplumsal değişme, yaşam süresinin uzaması, evliliklerde yaşanan çeşitli sorunlar gri boşanmanın temel nedenleri arasında yer almaktadır.
***
Boşanmanın nedenlerine bakıldığında genel neden eşlerin birbirleriyle yaşamış oldukları anlaşmazlıktır. Diğer sebepler ise anlaşmazlığa ve evliliğin sonlanmasına yol açmaktadır. Örneğin ABD'de yapılan bir ankete göre boşanmış olanlar arasında boşanmak için verilen en yaygın nedenin "bağlılık eksikliği" (%73) olduğunu bulmuştur.
***
Diğer önemli faktörler arasında çok fazla tartışma (%56), sadakatsizlik (%55), çok genç yaşta evlenme (%46), gerçekçi olmayan beklentiler (%45), ilişkide eşitlik eksikliği (%44), evlilik öncesi hazırlık eksikliği (%41) ve aile içi şiddet (%29) yer almıştır (Hawkins vd. 2012). Bu nedenlerden öne çıkan bağlılık eksikliği, eşlerin uyumu yakalayamaması, yeni kurdukları aileye aidiyet hissetmemeleri ve dolayısıyla aileyi sahiplenmemeleri anlamına gelmektedir.
***
Türkiye’de boşanma nedenleri incelendiğinde, en sık belirtilen gerekçe %32,2 oranıyla eşin sorumsuz ve ilgisiz davranışları olmuştur. Bu nedeni sırasıyla %14,1 ile sadakatsizlik (aldatma), %9,8 ile ailenin ekonomik ihtiyaçlarını karşılayamama ve %8,1 ile fiziksel şiddet ya da kötü muamele izlemiştir. ABD ve Türkiye verileri kıyaslandığında her ne kadar dağılımlar farklılık gösterse de ilk neden ve diğer nedenler oransal açıdan benzerlik göstermektedir.
***
Bahsedilen boşanma nedenleri gri boşanmalar için de geçerli olup, başka nedenlerin de önemli bir faktör oluşturduğu görülmektedir. Bununla birlikte eşlerin yaşlandıkça dünyaya bakış açıları, ihtiyaçları, ilgi alanları ve birbirinden beklentileri farklılaşabilmektedir.
***
Günümüzde çiftler, ilişkinin kendilerini nasıl hissettirdiğine, mutluluklarına ve tatminlerine katkıda bulunup bulunmadığına daha fazla önem verme eğilimindeler. Bir ilişki veya bir kişinin ihtiyaçları değiştiğinde, artık bu kriterleri karşılamayabilir, bu yüzden bazı insanlar ilişkiyi bitirmeyi tercih edebilir (Kendra, 2024).